TỔNG QUAN VỀ BỆNH Đau bụng kinh
Đau bụng kinh là gì?
Đau bụng kinh hay còn được gọi là thống kinh, là thuật ngữ y khoa chỉ tình trạng xuất hiện những cơn đau quặn, cơn đau co thắt ở vùng bụng dưới trước và trong ngày hành kinh. Tình trạng này tương đối phổ biến và nguyên nhân chủ yếu do sự co bóp liên tục của tử cung để đẩy lớp niêm mạc ra ngoài.
Các cơn đau bụng kinh thường xuất hiện âm ỉ trong khoảng 1 - 2 ngày. Ở mức độ nghiêm trọng, đau bụng kinh có thể gây ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt của chị em.
Phân loại đau bụng kinh
Đau bụng kinh được phân thành hai loại là nguyên phát và thứ phát.
- Đau bụng kinh nguyên phát: chỉ những cơn đau mang tính lặp đi lặp lại vào mỗi chu kỳ kinh nguyệt và không do bệnh lý. Cơn đau thường bắt đầu khoảng 1-2 ngày trước kỳ kinh hoặc khi bắt đầu có kinh nguyệt.
- Đau bụng kinh thứ phát: chỉ những cơn đau liên quan đến bệnh lý rối loạn hoặc nhiễm trùng ở cơ quan sinh sản nữ, chẳng hạn như u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung, lạc tuyến tử cung… Cơn đau bụng kinh thứ phát thường bắt đầu sớm hơn trong chu kỳ kinh và kéo dài hơn so với thông thường. Ngoài ra, chị em cũng sẽ không cảm thấy buồn nôn, nôn, mệt mỏi hoặc tiêu chảy.
Nguyên nhân gây bệnh

Trong ngày đầu hành kinh, cơ thể tăng cường sản xuất prostaglandin - giúp cơ tử cung hoạt động tốt hơn. Sự tăng quá mức của prostaglandin làm tử cung co thắt quá độ và gây đau bụng kinh dữ dội.

Những người có bệnh lý: U xơ tử cung, u nang buồng trứng, nạc nội mạc tử cung, viêm lộ tuyến tử cung, viêm vùng chậu, viêm tắc vòi trứng, hẹp cổ tử cung, cổ tử cung có vách ngăn... có nguy cơ gây đau bụng khi có kinh.

Nạo phá thai tác động vào khoang tử cung nhiều lần gây viêm dính nội mạc và làm gia tăng tình trạng đau bụng kinh, từ đó dẫn đến vô sinh thứ phát, rối loạn kinh nguyệt và đau khi giao hợp…

Sức khỏe yếu, vận động quá sức trong những ngày hành kinh, Chế độ ăn kém khoa học, thiếu dinh dưỡng, ăn quá nhiều đồ chua, đồ lạnh trong những ngày hành kinh, cơ thể bị lạnh khi đến tháng.
Đối tượng
Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh:
Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh đau bụng kinh có thể là các phụ nữ trong độ tuổi từ 12 đến 52 tuổi, đặc biệt là trong thời kỳ kinh nguyệt. Một số yếu tố có thể tăng nguy cơ mắc bệnh đau bụng kinh bao gồm:
- Tiền sử của bệnh đau bụng kinh trong gia đình.
- Các vấn đề về sức khỏe sinh sản, chẳng hạn như viêm buồng trứng, u nang buồng trứng hoặc khối u tử cung.
- Các bệnh lý khác, chẳng hạn như viêm đại tràng hoặc viêm thận.
Các yếu tố tâm lý, chẳng hạn như căng thẳng hoặc lo âu.
Triệu chứng
Triệu chứng điển hình của đau bụng kinh là đau âm ỉ ở bụng dưới, có thể đau quặn hoặc đau dữ dội. Thông thường, cơn đau bụng sẽ xuất hiện 1-2 ngày trước hoặc trong thời gian hành kinh, mức độ đau cao nhất trong khoảng 24 giờ đầu rồi giảm dần sau khoảng 2-3 ngày. Cơn đau sẽ tỷ lệ thuận với mức độ co bóp của tử cung, có thể lan xuống vùng thắt lưng và đùi.
Ngoài đau bụng, chị em sẽ nhận thấy một số dấu hiệu đặc trưng khi kì kinh nguyệt sắp hoặc đang diễn ra như:
- Đau, nhức mỏi ở vùng lưng dưới.
- Buồn nôn, nôn.
- Đau đầu, chóng mặt.
- Chướng bụng, đầy hơi.
- Căng ở đầu vú.
- Căng bụng đi kèm với đau quặn, nhiều hơn vào lúc sáng sớm.
- Đổ mồ hôi nhiều hơn.
- Táo bón.
Đa phần các trường hợp đau bụng kỳ kinh không cần can thiệp y tế, tuy nhiên nếu cơn đau dữ dội, ảnh hưởng lớn đến cuộc sống thì bạn nên đi khám chuyên khoa để được kiểm tra.
Biến chứng nguy hiểm

Đau bụng kinh được gây ra bởi các vấn đề về sức khỏe sinh sản, tùy vào nguyên nhân gây bệnh nó có thể dẫn đến vô sinh.

Nếu đau bụng kinh kéo dài hoặc nặng, nó có thể gây ra mất máu dẫn đến thiếu máu làm cơ thể mệt mỏi hơn bình thường.

Đau bụng kinh có thể gây ra căng thẳng, lo âu và ảnh hưởng đến tâm lý, phải nghỉ học, nghỉ làm và các hoạt động thường nhật khác.
Chẩn đoán bệnh
Chẩn đoán lâm sàng
Đầu tiên, bác sĩ sẽ hỏi bạn về các triệu chứng thường gặp khi bạn bị đau bụng:
- Những thói quen sinh hoạt.
- Thăm khám sức khỏe tổng quát và khám phụ khoa,
- Khai thác thông tin bệnh sử bản thân
- Tiền sử gia đình để phát hiện các yếu tố nguy cơ.
- Tiến hành kiểm tra và phát hiện những bất thường ở cơ quan sinh sản nếu có.
Chẩn đoán cận lâm sàng
Bác sĩ sẽ yêu cầu kiểm tra một số cần thiết, có thể là:
- Siêu âm: để xem hình ảnh tử cung, cổ tử cung, buồng trứng và ống dẫn trứng.
- Chụp CT, MRI hoặc kết hợp CT và X-quang tùy từng trường hợp cụ thể.
- Nội soi ổ bụng: phát hiện tình trạng u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung, u nang buồng trứng hoặc mang thai ngoài tử cung.
Điều trị
Thống kinh thường được điều trị bằng thuốc với những thuốc giảm đau kê đơn kết hợp thuốc điều hòa nội tiết. Với những trường hợp nhỏ tuổi, các bác sĩ có thể hướng dẫn bệnh nhân và cha mẹ một số phương pháp giảm đau đơn giản.
Giảm đau bụng kinh bằng thuốc
Các thuốc giảm đau bụng kinh chủ yếu có tác dụng làm giãn cơ nhẵn của tử cung và ức chế hoạt động co bóp. Thuốc được sử dụng phổ biến nhất thường chứa progestagen - chất nguyên hóa của progesterone có tác dụng ức chế sản sinh prostaglandin.
Trong một số trường hợp, nếu nguyên nhân đau bụng kinh là do tình trạng viêm nhiễm phụ khoa, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh chống viêm để điều trị bệnh.
Phẫu thuật phụ khoa
Nếu thống kinh xuất phát từ nguyên nhân u xơ tử cung, u nang buồng trứng, lạc nội mạc tử cung hoặc dính buồng tử cung thì có thể được điều trị bằng phương án phẫu thuật. Việc phẫu thuật loại bỏ tác nhân gây bệnh có thể giúp thuyên giảm các cơn đau một cách nhanh chóng mà bệnh nhân không cần sử dụng thuốc điều trị.
Thay đổi thói quen sống
Bên cạnh việc sử dụng thuốc điều trị hoặc phẫu thuật phụ khoa, đối với những bé gái/ bạn nữ trẻ tuổi bj đau bụng kinh nguyên phát, bác sĩ có thể khuyến cáo bệnh nhân thực hiện một số biện pháp liên quan đến thói quen sống, bao gồm:
- Hạn chế uống nước lạnh, trong những ngày hành kinh nên uống nước ấm.
- Chườm ấm vùng bụng để làm giảm cơn co tử cung.
- Hạn chế ăn đồ chua, có thể nhấm nháp chút chocolate giúp giảm cơn đau nhanh chóng.
- Uống nước đường đỏ hoặc nước gừng để làm ấm cơ thể.
- Ngâm chân nước ấm trước khi đi ngủ để giúp ích cho quá trình lưu thông máu.
- Ngủ đủ giấc để cơ thể được nghỉ ngơi.
Phòng ngừa
Đau bụng kinh là phản ứng tự nhiên của cơ thể trong thời gian hành kinh do hoạt động co bóp của tử cung để đẩy lớp niêm mạc và trứng ra khỏi cơ thể, do đó không thể ngăn ngừa được cơn đau. Tuy nhiên, một chế độ ăn uống cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết, kết hợp tập luyện thể dục thể thao điều độ có thể giúp ngăn chặn cơn đau bụng dữ dội.
Bên cạnh đó, cơn đau bụng kinh có thể do bệnh lý rối loạn hoặc nhiễm trùng cơ quan sinh sản gây ra, do đó chị em cần lưu ý những vấn đề sau:
- Giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ trong kỳ kinh nguyệt. Tránh quan hệ tình dục trong những ngày hành kinh để tránh gây viêm nhiễm.
- Giữ vệ sinh cá nhân, nhất là khi mang thai và sinh con để tránh viêm tiểu khung và các biến chứng phụ khoa khác.
- Thực hiện các biện pháp tránh thai tại những cơ sở y tế uy tín để tránh viêm dính niêm mạc tử cung cũng như phát sinh các bệnh lý khác.
Tầm soát và khám phụ khoa định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện sớm bệnh lý phụ khoa và điều trị kịp thời.
Bài viết tham khảo: YHCT, SKĐS, webmd.com, mayoclinic.org bvyhctnghean.vn