ĐẶT LỊCH HẸN
TỔNG QUAN VỀ BỆNH Viêm đại tràng
Viêm đại tràng là gì?
Bệnh viêm đại tràng là thuật ngữ chỉ tình trạng viêm và tổn thương ở lớp lót niêm mạc của đại tràng (ruột già). Những tổn thương có thể khu trú hoặc lan tỏa, niêm mạc viêm trợt, kém bền vững hoặc hình thành những vết loét sâu rộng, xung huyết, thậm chí xuất huyết và hình thành ổ áp xe.
Viêm đại tràng được phân thành nhiều loại với những biểu hiện và triệu chứng khác nhau.
- Viêm đại tràng cấp tính: Thường xuất hiện do nhiễm độc hoặc nhiễm khuẩn đường ruột. Bệnh gây các các triệu chứng nhẹ và thuyên giảm nếu được can thiệp.
- Viêm đại tràng mãn tính: Tình trạng viêm nhiễm tiến triển nặng hơn, niêm mạc đại tràng có những ổ viêm nhiễm, gây ra hiện tượng đau nhức, kèm theo xuất huyết, viêm loét, áp xe.
- Viêm đại tràng sigma: Viêm xuất hiện ở vùng đại tràng sigma - đoạn đại tràng nằm ở nơi tiếp xúc với trực tràng.
- Viêm đại tràng co thắt: Còn được gọi là hội chứng đại tràng kích thích, gây ra các cơn co thắt liên tục, gây cảm giác đau nhức khó chịu.
- Viêm đại tràng có thể có các vết loét trong đại tràng
Nguyên nhân gây bệnh
Bệnh viêm đại tràng xảy ra do nhiều nguyên nhân. Dưới đây là những nguyên nhân chủ yếu:
Vêm đại tràng do các bệnh lý về tiêu hóa không rõ nguyên nhân thường có triệu chứng thường gặp là bệnh nhân đau bụng quặn từng cơn.
Dùng quá nhiều thuốc kháng sinh hoặc tiến hành xạ trị có thể làm tác động đến đại tràng và hình thành viêm.
Hội chứng ruột kích thích còn được gọi là viêm đại tràng co thắt hay hội chứng rối loạn tiêu hóa thức ăn, đây là một rối loạn thường gặp ở đại tràng.
Ăn uống không điều độ, dùng nhiều chất kích thích làm chất nhầy thành ruột đại tràng bị giảm và mất cân bằng hệ vi sinh, gây viêm.
Khi người bệnh bị căng thẳng có thể vô tình tạo áp lực lên sự co bóp của nhu động ruột và làm tăng nguy cơ bị viêm đại tràng.
Động mạch dẫn máu đến nuôi đại tràng bị tắc có thể gây thiếu máu dẫn đến viêm và hoại tử niêm mạc đại tràng.
Đối tượng
Là bệnh lý đường tiêu hóa nên bất kỳ ai cũng có thể bị viêm đại tràng. Tuy nhiên, theo thống kê, có các đối tượng dưới đây thuộc nhóm bị bệnh cao hơn:
- Người thường xuyên sử dụng rượu bia, các chất kích thích làm hại đến niêm mạc đại tràng.
- Người làm việc bị căng thẳng, stress kéo dài.
- Tuổi tác: viêm đại tràng là bệnh thường gặp ở người trưởng thành, đặc biệt là người cao tuổi.
- Không giữ vệ sinh an toàn thực phẩm và vệ sinh môi trường
- Táo bón kéo dài.
- Thường xuyên căng thẳng, lo âu.
- Tự ý dùng thuốc không theo chỉ định của bác sĩ: dùng thuốc kháng sinh kéo dài gây loạn khuẩn ruột.
Triệu chứng
Tùy vào giai đoạn của bệnh viêm đại tràng, các triệu chứng thể hiện ra cũng sẽ khác nhau:
Viêm đại tràng cấp tính:
Khi bị viêm loét đại tràng cấp tính, người bệnh sẽ gặp các triệu chứng như:
- Viêm loét xảy ra do lỵ amip: người bệnh sẽ cảm thấy đau bụng thường xuyên. Tình trạng đau có thể âm ỉ ở bụng dưới hoặc đau quặn thắt, dữ dội. Khi đi đại tiện chỉ ra được một ít phân có lẫn cả máu và chất nhầy.
- Đại tràng bị viêm do trực khuẩn: người bệnh sẽ xuất hiện tình trạng sốt, đau bụng đi ngoài. Tình trạng này kéo dài dễ dẫn đến mất nước, nghiêm trọng hơn là trụy tim mạch.
- Viêm đại tràng cấp do các nguyên nhân khác: triệu chứng đau bụng là chủ yếu, đau thắt bụng dưới, đau từng đoạn hoặc đau dọc theo khung đại tràng, đau do co thắt đại tràng, có khi gây cứng bụng, tiêu chảy xảy ra đột ngột, phân toàn nước (có thể có máu, nhầy), người mệt mỏi, gầy sút nhanh.
Viêm đại tràng mãn tính:
Những người bị viêm đại tràng mạn tính, các triệu chứng có thể xảy ra như:
- Tình trạng đau bụng sẽ diễn ra từng lúc. Mỗi lần đau đều muốn đi đại tiện. Thông thường, đau bụng sẽ diễn ra lúc ngủ dậy và sau khi ăn xong. Sau khi đi đại tiện thì cảm giác đau bụng sẽ hết và trong người cảm thấy dễ chịu.
- Người bệnh có thể xuất hiện tình trạng táo bón, ăn uống khó tiêu và thường xuyên đau bụng. Phân của người bệnh thường cứng, khô và ít. Thông thường tình trạng này gặp phải nhiều hơn ở nữ giới và người già.
- Loại triệu chứng thứ ba của bệnh đại tràng viêm mạn tính chính là tiêu thể lỏng và táo bón. Tình trạng này sẽ diễn ra lần lượt và kéo dài trong suốt nhiều năm.
Biến chứng nguy hiểm
Bệnh viêm đại tràng là bệnh lý nguy hiểm, khó điều trị và khả năng điều trị dứt điểm thấp. Mặt khác, bệnh thường tái phát và dễ gây biến chứng đe dọa đến tính mạng. Một số biến chứng có thể gặp gồm:
Đây là biến chứng phổ biến, lúc này niêm mạc đại tràng bị phá hủy do các tác nhân gây hại tấn công khiến mạch máu bị tổn thương và xuất huyết.
Niêm mạc đại tràng bị tổn thương có thể làm giãn hoặc thủng đại tràng. Điều này cũng có thể khiến người bệnh bị tử vong nếu không được can thiệp sớm.
Viêm loét đại tràng kéo dài và không được xử lý kiểm soát có thể dẫn đến ung thư.
Chẩn đoán bệnh
Các biện pháp chẩn đoán bệnh Viêm đại tràng:
Chẩn đoán lâm sàng
- Thu thập thông tin về triệu chứng bệnh.
- Tìm hiểu về tiền sử gia đình bệnh nhân có ai bị bệnh hay không.
- Tìm hiểu về thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống của người bệnh.
Chẩn đoán cận lâm sàng
- Nội soi đại tràng: Xác định chính xác vị trí bị viêm, lấy mẫu sinh thiết.
- Chụp X-quang đại tràng; Thu thập hình ảnh đại tràng và các vấn đề đang xảy ra tại đây.
- Xét nghiệm phân, máu: Phân tích chuyên sâu hơn về bệnh viêm đại tràng.
- Chụp CT: Quan sát chi tiết mô mềm trong ổ bụng, xác định phạm vi bị ảnh hưởng.
Điều trị
Điều trị nội khoa:
- Kháng sinh để chống nhiễm trùng, thuốc kháng nấm, thuốc kháng lao, thuốc chống ký sinh trùng
- Thuốc giảm đau và chống co thắt, thuốc điều trị tiêu chảy, chống loạn khuẩn
- Bồi hoàn nước và chất điện giải là hết sức cần thiết nhằm mục đích không để trụy tim mạch
Điều trị ngoại khoa:
Hiếm khi viêm đại tràng cần can thiệp ngoại khoa. Tuy nhiên phẫu thuật sẽ được cân nhắc cho những trường hợp sau:
- Phẫu thuật cắt bỏ đại tràng nếu diễn tiến nặng, kéo dài. Tuy nhiên, việc cắt bỏ sẽ ảnh hưởng đến chức năng ruột và tâm lý của người bệnh.
- Nguyên nhân khác cần can thiệp ngoại khoa như: polyp đại tràng, ung thư đại tràng, ...
Hiện nay có 2 cách phẫu thuật chính là mổ mở hoặc mổ nội soi. Tùy theo từng tình trạng bệnh mà các bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phù hợp.
Điều trị bằng Đông y
Xu hướng người bệnh dùng thuốc đông y chữa viêm đại tràng ngày càng cao. Sở dĩ vậy bởi thuốc này có ưu điểm là điều trị lâu dài, tiết kiệm và an toàn, không gây tác dụng phụ.
Chữa viêm đại tràng bằng đông y có sử dụng một số vị thuốc dược liệu quý
Các thuốc đông y được bào chế từ thảo dược tự nhiên, tác động từ từ nhưng đi sâu vào căn nguyên gây bệnh viêm đại tràng. Từ đó, xử lý được dứt điểm bệnh, ngăn chặn tái phát hiệu quả.
Các thảo dược điển hình có tác dụng điều trị viêm đại tràng có thể kể đến là Sa nhân, Mộc hương, Hoàng liên, Hoàng bá, Bạch truật,...
Phòng ngừa
Bệnh viêm đại tràng có thể được phòng ngừa bằng những biện pháp dưới đây:
- Vệ sinh an toàn thực phẩm thật tốt, nên ăn chín uống sôi. Không ăn những loại thực phẩm bị nhiễm bẩn, hư hỏng, không đảm bảo vệ sinh và chưa nấu chín (như nem chạo, nem chua, tiết canh, rau sống...). Ngoài ra cần tránh sử dụng những nguồn nước không đảm bảo vệ sinh, sữa bò tươi chưa tiệt trùng và nước chưa đun sôi.
- Nếu gia đình có người mắc bệnh do thương hàn, tả, lỵ amip, lỵ trực khuẩn... cần vệ sinh sạch sẽ những dụng cụ trong ăn uống với nước đun sôi. Ngoài ra phân của người bệnh không được để vương vãi để tránh lây nhiễm cho người khỏe mạnh.
- Luôn rửa tay sạch sẽ trước và sau khi ăn, sau khi đi vệ sinh.
- Điều trị tích cực những bệnh lý có thể gây viêm đại tràng, chẳng hạn như lao phổi.
- Không sử dụng thuốc kháng sinh kéo dài.
- Tăng cường bổ sung vi chất dinh dưỡng từ các loại trái cây, rau xanh, củ quả. Ngoài ra nên ăn sữa chua, thịt nạc, tăng cường chất xơ và những loại thực phẩm giàu kali như đu đủ, chuối, dưa lưới, dưa hấu, quả bơ...
- Hạn chế ăn hành sống, đậu đen, thịt mỡ, nem rán, sữa, trứng, những loại thực phẩm cay nóng, thức ăn chiên xào nhiều dầu mỡ và chất béo, thức ăn chế biến sẵn, thức ăn nhanh
- Ngừng sử dụng thuốc lá. Không lạm dụng rượu bia, cà phê.
- Không nên ăn quá nhiều vào buổi tối. Nên ăn nhiều bữa nhỏ và ăn nhẹ.
- Uống đủ 2 - 2,5 lít nước mỗi ngày. Đồng thời bổ sung muối khoáng và các vitamin cần thiết.
- Tránh lo lắng, căng thẳng quá mức và kéo dài.
- Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao để duy trì sức khỏe và những hoạt động bên trong cơ thể.
- Khám sức khỏe định kỳ mỗi năm 1 lần để tầm soát bệnh tật, sớm phát hiện và điều trị tốt bệnh viêm đại tràng.
Bệnh viêm đại tràng là một bệnh lý nghiêm trọng, nhiều triệu chứng, khó chữa khỏi và dễ gây biến chứng. Bệnh lý này cần được điều trị sớm để tăng hiệu quả, cắt giảm các triệu chứng. Vì vậy người bệnh cần thăm khám và tiến hành chữa bệnh ngay khi những triệu chứng đầu tiên bắt đầu.
Bài viết tham khảo: YHCT, SKĐS, webmd.com, mayoclinic.org bvyhctnghean.vn
