ĐẶT LỊCH HẸN
TỔNG QUAN VỀ BỆNH Viêm xoang bướm
Viêm xoang bướm là gì?
Xoang bướm là các xoang cạnh mũi nằm trong xương sọ và xương mặt, rỗng, chứa đầy không khí. Xoang bướm có nhiều chức năng khác nhau, bao gồm:
- Làm ẩm và sưởi ấm không khí hít vào
- Tăng độ vang của lời nói
- Đóng vai trò như một vùng co giãn để bảo vệ các cấu trúc quan trọng trong trường hợp chấn thương vùng mặt.
Các bộ xoang hai bên hốc mũi bao gồm xoang hàm, sàng, trán và bướm.
Một xoang lớn có thể biểu hiện một số đường gờ và chỗ lõm liên quan đến các cấu trúc liền kề. Chúng có thể bao gồm tuyến yên, dây thần kinh thị giác và động mạch cảnh trong.
Nguyên nhân gây bệnh
Một số yếu tố phổ biến góp phần gây viêm xoang bướm như:
Môi trường ô nhiễm tập hợp rất nhiều vi khuẩn, nấm tấn công vào cơ thể. Với hành động hít vào sẽ khiến cho các loại nấm, vi khuẩn bám vào các xoang, trong đó có xoang hốc mũi tạo cơ hội phát triển thành bệnh.
Cấu trúc mũi không phù hợp nên không thể bảo vệ được khoang mũi. Từ đó tạo điều kiện cho các loại vi khuẩn tấn công gây nhiễm trùng xoang và khả năng tiết dịch của xoang trở nên yếu đi.
Đây là nguyên nhân gây ra tình trạng viêm xoang cấp tính và mãn tính. Mở rộng lỗ thông mũi xoang đơn thuần nhằm giải phóng các bít tắc, lấy các dị hình làm hẹp lỗ thông nhằm đảm bảo được dẫn lưu tốt xoang ra mũi.
Đây là hậu quả của quá trình sau phẫu thuật hoặc bị tai nạn. Điều này ảnh hưởng tới lỗ thông xoang dẫn đến tình trạng vẹo vách ngăn mũi, kén hơi vách ngăn mũi, kén hơi cuốn mũi giữa hoặc cuốn mũi trên.
Polyp mũi có thể ngăn chặn lưu thông khí huyết và dịch nhầy qua mũi, là nguyên nhân gián tiếp khiến xoang trán bị viêm.
Một số bệnh lý khác như: Bệnh tiểu đường, bệnh trào ngược dạ dày – thực quản, bệnh xơ nang, hội chứng Kartagener... cũng là nguyên nhân gây bệnh.
Đối tượng
Viêm mũi dị ứng có thể xảy ra ở mọi đối tượng, bao gồm cả người già, trẻ nhỏ, phụ nữ đang mang thai hay nam giới. Tuy nhiên những người sau có nguy cơ mắc bệnh cao hơn:
- Người sống trong môi trường bị ô nhiễm và có người trong gia đình bị viêm mũi dị ứng thường có tỷ lệ bị bệnh cao hơn.
- Người có tiền sử viêm nhiễm các cơ quan lân cận với xoang: Viêm mũi, viêm họng, viêm amydal, sâu răng, viêm tủy răng,…
- Người có tiền sử dị ứng là đối tượng dễ bị mắc viêm xoang.
- Phụ nữ trong thời gian mang thai.
- Người hút thuốc lá.
- Người có hệ miễn dịch suy giảm dễ bị mắc viêm xoang hơn.
- Tiếp xúc nhiều với môi trường ô nhiễm như khói thuốc lá, khói bụi, lông động vật…
Triệu chứng
Các dấu hiệu viêm xoang bướm rất đa dạng, tương tự như các triệu chứng của nhiễm trùng xoang điển hình. Tuy nhiên, các triệu chứng được báo cáo thường gặp của bệnh nhân viêm xoang bướm đó là.
Đau đầu
Bệnh viêm xoang bướm thường biểu hiện với những cơn đau đầu không điển hình có cường độ và vị trí khác nhau. Đặc biệt, người bệnh không đáp ứng với thuốc giảm đau và đau trầm trọng hơn khi cử động đầu.
Đau đầu có thể nằm ở vùng đỉnh, trán, thái dương, quanh hốc mắt và vùng chẩm. Phổ biến nhất là đau đầu ở vùng sau ổ mắt và vùng chẩm chiếm 72%.
Những vị trí khác nhau này là do sự chi phối cảm giác của xoang bướm, được chi phối bởi dây thần kinh sinh ba và các sợi hướng tâm từ hạch sphenopalatine.
Rối loạn thị giác
Các rối loạn thị giác tại chỗ như nhìn đôi, mất thị lực một bên tiến triển và giảm thị trường ở bên tổn thương. Các triệu chứng nhãn khoa chiếm khoảng 21% bệnh nhân bị viêm xoang bướm đơn độc.
Viêm mũi
Các biểu hiện về mũi của bệnh bao gồm chảy nước mũi sau và chảy máu mũi.
Đau tai
Đau tai, buồn ngủ đến các triệu chứng giống viêm màng não cũng có thể xuất hiện. Tuy vậy, viêm xoang bướm có thể hoàn toàn không có triệu chứng cho đến khi xuất hiện các biến chứng.
Biến chứng nguy hiểm
Sự lan rộng của tình trạng viêm và/hoặc nhiễm trùng từ xoang bướm đến hốc mắt và xoang hang gây ra các biến chứng bao gồm:
- Viêm mô tế bào hốc mắt.
- Áp xe dưới màng cứng.
- Áp xe hốc mắt.
Viêm tắc xoang bướm gây ra các biến chứng nội sọ bao gồm:
- Áp xe ngoài màng cứng.
- Áp xe não.
- Viêm màng não.
- Viêm tắc xoang hang
Trong huyết khối xoang hang gây đau đầu dữ dội thường kèm theo chảy nước mắt, Sưng, đỏ hoặc kích ứng quanh một hoặc cả hai mắt, sốt cao, đau hoặc tê quanh mặt hoặc mắt, mệt mỏi, mất thị lực hoặc nhìn đôi.
Chẩn đoán bệnh
Để chẩn đoán bệnh, bác sĩ tiến hành thực hiện thông qua một số bước sau:
Chẩn đoán lâm sàng
Các bác sĩ sẽ tiến hành hỏi một số câu hỏi để đánh giá sơ bộ về bệnh:
- Triệu chứng thường gặp.
- Thời gian xuất hiện triệu chứng nhiều nhất.
- Môi trường sống và làm việc.
- Tiền sử gia đình có ai bị viêm mũi dị ứng không.
Chẩn đoán cận lâm sàng
Được thực hiện thông qua một số xét nghiệm sau:
Nội soi mũi: Nội soi mũi để chẩn đoán quan trọng đối với các bệnh lý xoang cạnh mũi.
Chụp CT: Chụp CT là một công cụ quan trọng trong chẩn đoán bệnh nhân nghi ngờ mắc bệnh xoang bướm.
Điều trị
Cách điều trị viêm xoang bướm
Nếu đánh giá ban đầu qua hình ảnh CT-scan cho thấy sự mờ toàn bộ của xương bướm với các biểu hiện lâm sàng, người bệnh có thể được điều trị nội khoa. Phương pháp nội khoa điều trị viêm xoang bướm thông dụng nhất là sử dụng nước muối, kháng sinh, corticosteroid tại chỗ. Can thiệp phẫu thuật trong trường hợp điều trị nội khoa không hiệu quả.
Điều trị nội khoa
Viêm xoang bướm thường được điều trị bằng kháng sinh phổ rộng để chống nhiễm trùng do vi khuẩn Streptococcus pneumoniae, thường là gốc rễ của tình trạng này. Nhiều bệnh nhân cũng sử dụng thuốc không kê đơn, thuốc xịt mũi và thuốc thông mũi để giúp giảm các triệu chứng viêm xoang bướm, chẳng hạn như đau đầu, chảy nước mũi sau và áp lực xoang.
Một số triệu chứng viêm xoang bướm, chẳng hạn như chảy nước mũi sau và nghẹt xoang, có thể được điều trị bằng máy khí dung mũi. Máy khí dung mũi giúp đưa thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn và cả dung dịch nước muối vào sâu bên trong xoang để điều trị, cải thiện triệu chứng, giảm đau và kích ứng.
Vì viêm xoang bướm có khả năng phát triển thành các triệu chứng thần kinh nghiêm trọng và các biến chứng về thể chất nên điều quan trọng là phải được chẩn đoán sớm và bắt đầu điều trị ngay.
Khi được phát hiện sớm, phần lớn bệnh nhân viêm xoang bướm đáp ứng tốt với điều trị. Tuy nhiên, nếu tình trạng nhiễm trùng không cải thiện hoặc tiến triển nghiêm trọng, có thể cần phải chuyển sang điều trị bằng phẫu thuật để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Phẫu thuật
Có một số cách tiếp cận để điều trị viêm xoang bướm. Phổ biến nhất trong số đó là các phương pháp nội soi qua mũi, nội soi qua vách ngăn và nội soi qua xoang sàng.
Trong trường hợp bệnh lý đơn độc của xoang bướm, hai phương pháp đầu tiên được coi là tối ưu nhất, vì phương pháp này không cần mở các cấu trúc xoang khác.
Có một nhóm bệnh nhân hiếm gặp bị viêm xoang bướm đơn độc, có tỷ lệ tái phát cao, ngay cả khi các can thiệp phẫu thuật đã thành công. Đối với nhóm bệnh nhân này, cần mở rộng xương bướm và lấy bỏ toàn bộ mô nấm, polyp hoặc nhầy mủ.
Phòng ngừa
Làm thế nào phòng ngừa viêm xoang bướm?
Giảm tiếp xúc với vi khuẩn có hại, virus, chất gây dị ứng và các tác nhân khác có thể gây kích ứng và viêm các hốc xoang là biện pháp tốt nhất để phòng ngừa viêm xoang bướm phát triển.
Dưới đây là một số biện pháp giúp duy trì mũi xoang khỏe mạnh, hoạt động tốt:
- Tránh tiếp xúc với khói, bụi và các chất kích thích trong không khí khác;
- Thực hành vệ sinh mũi hàng ngày;
- Duy trì thói quen phòng chống dị ứng;
- Đeo khẩu trang khi cần thiết;
- Thăm khám bác sĩ Tai Mũi Họng nếu mắc bệnh mũi xoang không khỏi sau 3 – 5 ngày.
Ngoài ra, việc rửa xoang hàng ngày bằng máy xông mũi có thể giúp giảm tiếp xúc với virus, vi khuẩn và yếu tố nguy cơ gây dị ứng.
Người bệnh có thể sử dụng dung dịch nước muối sinh lý để làm sạch và loại bỏ các hạt và chất kích thích bị mắc kẹt bên trong xoang. Ngoài ra, dung dịch dưỡng ẩm cũng giúp phục hồi các xoang và mang lại sự thoải mái hơn.
