ĐẶT LỊCH HẸN
TỔNG QUAN VỀ BỆNH Đau dạ dày
Đau dạ dày là gì?
Bệnh đau dạ dày (hay đau bao tử) là những cơn đau xuất hiện ở vùng thượng vị, chủ yếu do tăng tiết axit dịch vị kèm theo rối loạn vận động ở dạ dày, nhiều trường hợp khác có cơn đau khởi phát từ những tổn thương và bệnh lý liên quan.
Tùy thuộc vào nguyên nhân, cơn đau có thể âm ỉ, đau ngắt quãng hoặc đau dữ dội và quặn thành từng cơn. Đau dạ dày có thể kèm theo chướng bụng, khó tiêu, ợ chua, chán ăn…
Các vị trí gây hiện tượng đau dạ dày phổ biến nhất là:
- Đau vùng thượng vị: Vị trí trên rốn và dưới xương ức, xuất hiện do các tổn thương của dạ dày, ảnh hưởng đến cả vùng ngực, lưng.
- Đau bụng giữa: Đau ở khoang giữa của ổ bụng.
- Đau dạ dày trái: Thường xuất hiện khi đói và đau âm ỉ, kéo dài.
Tùy vào giai đoạn và mức độ đau, bệnh này được chia làm 2 cấp độ:
- Đau dạ dày cấp tính: Xảy ra đột ngột, thường bị đau do nhiễm khuẩn, stress công việc, cuộc sống.
- Đau dạ dày mãn tính: Đau kéo dài, đau âm ỉ hoặc theo từng cơn. Tình trạng này xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau.
Đau dạ dày thường giảm nhanh khi thực hiện một số biện pháp chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên việc dùng thuốc là điều cần thiết cho những trường hợp nặng, đau tái diễn nhiều lần hoặc nguyên nhân nghiêm trọng.
Nguyên nhân gây bệnh
Có nhiều nguyên nhân gây đau dạ dày. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất làm đau dạ dày. Vi khuẩn Hp có thể phát triển nhanh chóng và tấn công vào lớp niêm mạc dạ dày và gây ra viêm loét, dẫn đến các cơn đau.
Người thường xuyên bị áp lực, stress,.. có khả năng bị rối loạn tiêu hóa cao và gây ra hiện tượng co thắt dạ dày. Tình trạng này kích thích quá trình nhu động ruột khiến cơn đau dạ dày trở nên nghiêm trọng hơn.
Việc sinh hoạt kjoong hợp lý và thường xuyên sử dụng các loại thực phẩm đóng gói sẵn, đồ chiên, thực phẩm chứa caffeine, thức ăn chua/ cay… làm tăng nguy cơ mắc bệnh về đường tiêu hóa, đặc biệt là đau dạ dày.
Lạm dụng aspirin, một số loại thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid… có thể gây kích thích và làm tổn thương niêm mạc dạ dày.
Rượu bia là loại đồ uống có tác động tiêu cực hàng đầu đến hệ tiêu hóa. Uống quá nhiều rượu bia có thể kích thích niêm mạc dạ dày, dẫn đến viêm và làm tăng nguy cơ phát triển các vết loét
Thuốc lá tác động tiêu cực đến cơ chế bảo vệ tự nhiên của cơ thể chống lại axit dạ dày. Hút thuốc lá có thể làm tăng sản xuất axit dạ dày và làm giảm sản xuất sodium bicarbonate – 1 chất kháng axit tự nhiên.
Đối tượng
Đối tượng mắc bệnh dạ dày thường được “gieo mầm” ở những bệnh nhân có thói quen sinh hoạt không điều độ, phản khoa học. Tuy nhiên có một số trường hợp được xem là “bệnh nghề nghiệp” do tính chất công việc. Cụ thể:
Người nhiễm virus H.P
Vi khuẩn H.P (Helicobacter pylori) sống trong dạ dày, dưới lớp nhầy niêm mạc dạ dày, sát cạnh các tế bào biểu mô, không xâm nhập các mô. Chúng sống được trong môi trường axit ở dạ dày vì nó đòi hỏi oxy ở mức độ rất thấp và sản xuất ra nhiều urease và tự làm môi trường sinh sống của HP trở thành kiềm.
Ngoài ra HP còn sản xuất ra catalase, protease, ngoại độc tố, các chất này làm tổn thương niêm mạc dạ dày, từ đó gây viêm dạ dày hoặc loét dạ dày tá tràng. Ở một số người nếu vi khuẩn ở trong dạ dày thời gian dài nhiều năm có thể gây ung thư dạ dày. Khoảng 65 - 80% số trường hợp ung thư dạ dày có liên quan đến vi khuẩn này.
Những người thường xuyên làm việc văn phòng
Hiện nay, tỷ lệ mắc bệnh về dạ dày ở tầng lớp trí thức đang có xu hướng tăng lên nhanh chóng. Điều này có rất nhiều lý do nhưng chủ yếu là do tính chất công việc, ví dụ như nhân viên y tế, nhân viên bảo vệ trực ca đêm, nhân viên văn phòng tăng ca,... Nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy rằng, tỷ lệ học sinh sinh viên mắc các bệnh về dạ dày chiếm một con số đáng kinh ngạc. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng này chủ yếu là do áp lực công việc và học tập.
Triệu chứng
Dưới đây là những dấu hiệu điển hình của tình trạng đau dạ dày:
Nếu có các triệu chứng sau, có thể bạn đang bị đau dạ dày:
- Đau vùng thượng vị: người bệnh sẽ cảm thấy đau nóng rát, đau âm ỉ trên rốn kèm theo cảm giác tức, cứng bụng. Đôi khi cơn đau xuất hiện ở vùng giữa bụng hoặc bên trái, lan lên ngực và cả sau lưng.
- Ợ hơi, ợ chua: Triệu chứng ợ hơi, ợ chua thường đi kèm các cơn đau ở thượng vị, vùng ức mũi hoặc ở sau xương ức.
- Chán ăn, ăn không ngon miệng: cơn đau bỏng rát có thể xuất hiện ở vùng thượng vị, lan lên xương ức và khiến người bệnh buồn nôn, ăn không ngon miệng, có cảm giác chán ăn.
- Hoa mắt, buồn nôn và nôn: Hiện tượng nôn và buồn nôn này có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý như viêm loét dạ dày, viêm dạ dày cấp, xuất huyết dạ dày và thậm chí là ung thư dạ dày.
- Xuất huyết tiêu hóa: Đây là triệu chứng đặc biệt nghiêm trọng, đe dọa tới tính mạng của người bệnh. Vì vậy cần ngay lập tức đưa người bệnh đến cơ sở y tế khi gặp dấu hiệu này, từ đó tiến hành điều trị kịp thời.
- Chán ăn, ăn không ngon miệng, mệt mỏi.
Biến chứng nguy hiểm
Nếu không được xử lý kịp thời ở giai đoạn cấp tính thì bệnh lý dạ dày sẽ chuyển thành mãn tính dai dẳng. Hơn nữa bệnh viêm loét dạ dày tá tràng mãn tính còn gây ra những biến chứng nguy hiểm dưới đây:
Viêm loét dạ dày tá tràng là tình trạng niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng bị tổn thương, biểu hiện là những vết loét sâu xuống lớp cơ niêm mạc.
Xuất hiện cơn đau bụng đột ngột, dữ dội vùng thượng vị như dao đâm, thường có nôn ói và bụng cứng như gỗ.
Sự tắc nghẽn có thể do sẹo, co thắt, hoặc viêm do loét. Các triệu chứng bao gồm nôn nhiều và tái phát nhiều lần, xảy ra thường xuyên hơn vào cuối ngày.
Xuất huyết tiêu hoá là hiện tượng máu thoát ra khỏi lòng mạch chảy vào ống tiêu hoá, biểu hiện lâm sàng là nôn ra máu đi ngoài ra máu.
Lúc đầu ăn chậm tiêu, đầy bụng, nặng bụng, ợ nước chua nhất là về buổi chiều; tiếp theo bệnh nhân bị nôn ói sau ăn ngày càng nhiều hơn.
Ung thư dạ dày là một bệnh ác tính của tổn thương dạ dày, tiến triển nhanh, chẩn đoán sớm khó khăn, tiên lượng nặng, chưa có phương pháp giải quyết đặc hiệu.
Chẩn đoán bệnh
Để xác định chính xác vấn đề khiến bạn bị đau là gì, tốt nhất hãy đến cơ sở uy tín thăm khám. Các bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán, đánh giá bệnh qua các phương pháp sau:
Chẩn đoán lâm sàng
- Tìm hiểu về tiền sử mắc bệnh của bệnh nhân.
- Các triệu chứng và vị trí bị đau dạ dày.
- Thói quen ăn uống, sinh hoạt.
- Tính chất nghề nghiệp có gây áp lực, căng thẳng hay không.
Chẩn đoán cận lâm sàng
Thực hiện các xét nghiệm sau:
- Xét nghiệm máu: Giúp phát hiện vi khuẩn HP trong dạ dày.
- Xét nghiệm phân: Cũng là xét nghiệm tìm vi khuẩn HP và phát hiện xuất huyết hoặc viêm ở dạ dày.
- Chụp X-quang dạ dày, ruột non: Cho hình ảnh ở dạ dày, giúp phát hiện dạ dày có bị viêm hay bất thường nào không.
- Nội soi tiêu hóa trên: Kiểm tra các bất thường ở đường tiêu hóa mà chụp X-quang không thấy được.
Điều trị
Bệnh đau dạ dày thường đòi hỏi quá trình điều trị lâu dài. Người bệnh sẽ được bác sĩ chỉ định dùng các loại thuốc giúp giảm triệu chứng khó chịu và thúc đẩy hồi phục dạ dày, kết hợp với chế độ sinh hoạt, ăn uống khoa học.
Dùng thuốc tây y
Các loại thuốc thường dùng để điều trị bệnh đau bao tử gồm:
- Thuốc kháng sinh diệt vi khuẩn HP: Người bệnh có thể dùng kết hợp các thuốc kháng sinh trong trường hợp dương tính với vi khuẩn HP. Người bệnh cần uống thuốc theo đúng liều lượng được bác sĩ chỉ định.
- Thuốc ức chế bơm Proton: Thuốc có tác dụng ngăn chặn các enzyme sản sinh axit, từ đó làm giảm axit dạ dày. Tuy nhiên sử dụng loại thuốc này trong thời gian dài có thể dẫn đến nguy cơ gãy xương cổ tay, xương hông và xương sống. Để làm giảm các nguy cơ, hãy xin tư vấn của bác sĩ về các biện pháp bổ sung canxi.
- Thuốc kháng H2: Loại thuốc này được sử dụng để giảm lượng axit được sản xuất trong đường tiêu hóa, giảm tình trạng đau viêm dạ dày, thúc đẩy chữa bệnh.
- Thuốc kháng axit nhằm trung hòa axit trong dạ dày: Thuốc kháng axit giúp trung hòa lượng axit hiện có trong dạ dày và góp phần giảm đau nhanh chóng. Tùy thuộc vào các thành phần chính trong thuốc mà có thể dẫn tới một số tác dụng phụ như táo bón hoặc tiêu chảy.
Lưu ý: Thông tin thuốc mang tính chất tham khảo, người bệnh tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Dùng thuốc đông y
Y học cổ truyền có nhiều cây thuốc nam có tác dụng chữa bệnh dạ dày như Dạ cẩm, Khôi tía, Chè dây,.... Thay vì dùng đơn lẻ, các thầy thuốc thường nghiên cứu và kết hợp nhiều vị thuốc lại với nhau giúp phát huy công dụng tốt nhất.
Thuốc Đông y tác động sâu vào căn nguyên gây bệnh nên cho hiệu quả lâu dài, ít bị tái phát trở lại. Tuy nhiên, đổi lại người bệnh cần phải dùng kiên trì trong thời gian dài và tuân theo đúng chỉ dẫn của thầy thuốc.
Đau dạ dày có thể chữa khỏi bằng Đông y
Phòng ngừa
Đau dạ dày là tình trạng bệnh lý rất phổ biến, có thể xảy ra ở nhiều đối tượng, lứa tuổi khác nhau. Bệnh có thể tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý, sinh hoạt cũng như sức khỏe. Vì vậy, việc phòng ngừa bệnh đau bao tử ngay từ sớm là hoàn toàn cần thiết. Một số giải pháp hữu ích có thể áp dụng như:
- Ăn chậm, nhai kỹ.
- Tránh tiêu thụ các loại thực phẩm gây dị ứng.
- Uống nhiều nước.
- Quản lý cảm xúc để tránh căng thẳng.
- Tham gia tập luyện thể dục thể thao đều đặn.
- Hạn chế tiêu thụ chất béo và các loại thực phẩm chế biến sẵn.
Đau dạ dày là bệnh tiêu hóa thường gặp và không thể chủ quan. Hy vọng bài viết đã mang đến cho bạn những thông tin hữu ích để kiểm soát và bảo vệ sức khỏe dạ dày. Hãy xây dựng chế độ sinh hoạt khoa học, đồng thời thường xuyên thăm khám và nội soi để phát hiện sớm các bệnh lý đường tiêu hóa.
Bài viết tham khảo: YHCT, SKĐS, webmd.com, mayoclinic.org bvyhctnghean.vn
