Hợp hoan bì (Albizia julibrissin)

Hợp hoan bì là một loại thảo mộc ban đầu được trồng ở miền Nam và Đông Á, bao gồm hoa và vỏ thân được dùng làm thuốc. Trong bài viết này, xin gửi đến bạn đọc những thông tin chi tiết về loại cây này.

Giới thiệu về Hợp hoan bì

Hợp hoan bì hay còn gọi là Hợp hoan, Hợp hoan hoa, Hợp hôn bì, Nhung tuyết hoa, Dạ hợp bì, Thanh thường bì, Mã anh thụ bì, Manh cát bì; có tên khoa học là Albizia julibrissin, thuộc họ Đậu – Fabaceae.

Hình ảnh Hợp hoan bì

Đặc điểm thực vật

Hợp hoan bì

Đặc điểm phân bố

Hợp hoan bì có nguồn gốc ở Tây Nam và Đông Á. Ban đầu loại cây này chỉ được tìm thấy ở Iran, Trung Quốc và Hàn Quốc. Tuy nhiên, loài cây này hiện được tìm thấy ở Úc, Châu Phi, Madagascar và Châu Mỹ.

Bộ phận dùng

Vỏ cây là bộ phận chính để lấy làm dược liệu vì có giá trị y học cao, đã được ứng dụng trong các bài thuốc ở Trung Quốc từ lâu đời.

Thu hái và sơ chế dược liệu

Vỏ cây có thể thu hái ở bất kỳ thời điểm nào trong năm. Thông thường, người dân thường chọn những cây già để tách lấy vỏ. Sau đó đem cạo sạch lớp ngoài cùng, sao khô dùng dần

Thành phần hóa học

Hợp hoan bì chứa đầy đủ chất dinh dưỡng có lợi cho cơ thể chúng ta. Loại cây này có nhiều quercetin, saponin, polyphenol và triterpenoid, đây tất cả đều là những dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể với tính ứng dụng cao trong các bài thuốc chữa bệnh ở trên thế giới.

Có các hợp chất có lợi trong vỏ, quả, lá và hoa của cây, có nghĩa là cây có thể được ăn hoặc chế thành các loại thuốc sắc khác nhau.

Lợi ích của Hợp hoan bì với sức khỏe thần kinh

+ Trầm cảm

Quercetin, isoquercetin, Saponin và polyphenol có trong Hợp hoan bì giúp cải thiện tâm trạng bằng cách cân bằng lại hormone trong cơ thể chúng ta, đồng thời làm dịu hệ thần kinh.

Hợp Hoan bì nhanh chóng làm giảm cảm giác căng thẳng bằng cách ngăn chặn sự giải phóng các hormone thường gây ra căng thẳng. Bằng cách giảm bớt sự hiện diện của các hormone này, cảm giác tức giận và xu hướng tự tử sẽ biến mất.

+ Lo lắng

Giống như cách Hợp hoan bì giúp giảm trầm cảm, nó cũng tác động đến hệ thần kinh như một loại thuốc an thần nhẹ giúp ngăn chặn suy nghĩ và cảm giác dẫn đến lo lắng.

Hợp hoan bì

+ Giấc ngủ

Uống thuốc sắc Hợp hoan bì ngay trước khi đi ngủ có thể là giải pháp tốt nhất cho tình trạng thiếu ngủ hoặc mất ngủ. Bằng cách làm dịu tâm trí và cơ thể, cây thuốc này mang lại giấc ngủ lâu dài.

+ Bảo vệ thần kinh

Hợp hoan bì là một trợ thủ đắc lực trong việc bảo vệ bộ não của chúng ta khỏi các gốc tự do có thể dẫn đến các bệnh như Alzheimer, chứng mất trí nhớ và bệnh Parkinson. Lượng chất chống oxy hóa được tìm thấy trong loại cây này làm cho nó trở thành một chất bảo vệ thần kinh mạnh mẽ.

+ Trí nhớ

Do Hợp hoan bì ảnh hưởng đến cách hệ thống thần kinh của chúng ta điều chỉnh suy nghĩ nên nó cũng có thể giúp tăng cường sự tập trung và chú ý, dẫn đến trí nhớ và học tập tốt hơn.

+ Tâm trạng

Vì loại cây này có thể điều chỉnh tâm trạng nên nó có thể mang lại hạnh phúc và lối sống tốt hơn. Tạo ra một chu kỳ giấc ngủ lành mạnh, điều chỉnh hormone gây căng thẳng, ngăn ngừa các bệnh thoái hóa não và giúp cải thiện trí nhớ là tất cả những điều có thể giúp tâm trạng tốt hơn.

+ Một số tác dụng khác của cây

Ngoài việc giúp ích cho bộ não, loại cây này có thể giúp cơ thể bạn hoạt động tốt hơn và cải thiện sức khỏe tổng thể. Cụ thể

- Dị ứng: Nếu người dùng bị dị ứng, hen suyễn hoặc các bệnh hô hấp mãn tính, dùng Hợp hoan bì có thể giúp loại bỏ tình trạng viêm ở xoang và đường hô hấp. Khi đang lên cơn hen suyễn hoặc khi ho, dùng loại cây này có thể giúp giảm đau nhanh chóng.

- Tiêu hóa: Vì tương tự như chất xơ nên bột Hợp hoan bì liên kết với nước và thức ăn, đẩy nhanh quá trình tiêu hóa và duy trì nhu động ruột đều đặn.

- Cholesterol: Hỗn hợp các hợp chất trong Hợp hoan bì có thể làm giảm mức cholesterol và bảo vệ tim của bạn, ngăn ngừa nguy cơ đau tim và đột quỵ.

- Giảm Đau: Tác dụng chống viêm của Hợp hoan bì có thể làm giảm cơn đau liên quan đến các bệnh như bệnh gút, viêm khớp và các bệnh viêm nhiễm khác. Sử dụng loại cây này như một loại kem dưỡng da có thể làm giảm sưng và đau.

- Ung thư: Tác dụng chống oxy hóa của Hợp hoan bì có thể ngăn chặn các gốc tự do tấn công các tế bào có thể trở thành ung thư. Loại cây này còn có thể ngăn ngừa ung thư nhân lên nhanh chóng.

- Da: Lá và vỏ cây Hợp hoan bì cũng giúp giảm các vấn đề về da, chẳng hạn như phát ban, vết thâm, vết thương, mụn trứng cá và thậm chí cả bệnh vẩy nến. Lợi ích chống viêm của loại cây này cũng có thể giúp giảm đau da do cháy nắng và các tình trạng khác, đồng thời thúc đẩy quá trình lành vết thương.

- Lưu thông máu: Các hợp chất của loại cây này thúc đẩy lưu thông máu tốt hơn, làm giảm nguy cơ huyết áp cao, đột quỵ hoặc đau tim.

Công dụng của Hợp hoan bì theo Y học cổ truyền

Tính vị

Tính bình, vị ngọt.

Quy kinh

Kinh Tỳ, Phế.

Công dụng

Hợp hoan bì có thành phần dược liều là Saponin. Theo Đông y, Hợp hoan bì có tính bình, vị ngọt, quy kinh tâm, can, phế, tỳ. Công dụng chính của Hợp hoan bì là bổ tỳ ích tâm, trấn tĩnh, an thần, hoạt huyết, chỉ thống, giảm đau, tiêu sưng, tăng cường lưu thông máu, làm liền gân xương… từ đó giúp:

Giảm suy nhược thần kinh.

+ An thần.

+ Suy nhược thần kinh.

+ Hỗ trợ điều trị mất ngủ, ngủ không ngon giấc.

+ Giảm tính trạng tâm thần bất ổn, hay sầu muộn.

+ Đòn ngã tổn thương.

+ Giảm đau nhức xương khớp.

+ Hỗ trợ điều trị chứng phế ung, viêm phổi, giảm đau, tiêu độc.

+ Giảm ung nhọt.

+ Gãy xương.

+ Phế ung.

+ Sưng đau do chấn thương.

Hợp hoan bì

Cách dùng Hợp hoan bì

+ Liều lượng:

+ Mỗi ngày dùng 2 – 12g.

+ Sắc uống.

+ Tán bột uống hoặc làm hoàn.

+ Ngâm rượu.

Các bài thuốc từ Hợp hoan bì

Thông thường, một người có thể sử dụng từ 10 - 15g Hợp hoan bì khô mỗi ngày hoặc có thể dùng 150 - 200g dạng tươi. Hợp hoan bì có thể được sử dụng một mình hoặc kết hợp với các cây thuốc khác.

Cách dùng:

+ Cho thuốc vào ấm sắc thuốc và đổ vào 300 ml nước ấm.

+ Sắc thuốc cho đi khi cạn nước còn khoảng 100 ml, lọc bỏ phần cái.

+ Lượng thuốc nước còn lại có thể chia thành 1 - 2 lần uống trong ngày.

Dưới dây là một số bài thuốc có Hợp hoan bì:

Bài thuốc điều trị mất ngủ, suy nhược thần kinh

- Bài 1:

+ Thành phần: Hợp hoan bì 10 g, Toan táo nhân 10g, Bá tử nhân 10 g. Sắc nước uống.

+ Cách dùng: Sắc uống ngày 1 thang.

- Bài 2:

+ Thành phần: Hợp hoan bì 20 g, Sinh từ thạch 40 g, Hoàng tinh 16 g, Viễn chí 12 g, Tri mẫu 20 g, Thủ ô đằng 40 g, Toan táo 40 g, Đan sâm 40g, Đương quy 20 g, Ngũ vị 12 g.

+ Cách dùng: Đem nghiền chung tạo thành bột mịn và làm thành viên hoàn. Ngày uống 2 lần, mỗi lần khoảng 8 - 10 g.

- Bài 3:

+ Thành phần: Hợp hoan bì, Đan sâm, Ngũ vị tử đồng lượng.

+ Cách dùng: Sắc nước uống. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 6 - 12 g.

Vị thuốc Hợp hoan bì

Bài thuốc điều trị u uất mất ngủ, tâm thần không yên

+ Thành phần: Hợp hoan bì 15 g, Bá tử nhân 14 g, Bạch thược 20 g, Hổ phách 10 g, Long xỉ 12 g.

+ Cách dùng: Sắc nước uống. Ngày uống 2 lần, mỗi lần khoảng 6 - 12 g.

Bài thuốc điều trị viêm phổi lâu ngày không khỏi:

+ Thành phần: Hợp hoan bì 15 g, Bạch liễm 15 g.

+ Cách dùng: Đem sắc nước uống.

Bài thuốc trị chấn thương gãy xương, giúp xương mau liền lại:

- Bài 1:

+ Thành phần: Hợp hoan bì 40 g, Bạch giới 10 g.

+ Cách dùng: Đem nghiền bột. Mỗi lần uống khoảng 6 g, có thể uống với chút rượu ấm trước khi đi ngủ.

- Bài 2:

+ Thành phần: Hợp hoan bì 60 g, Bạch giới 15 g, Tục đoạn 14 g.

+ Cách dùng: Đem tán bột. Ngày uống 1 - 2 lần, mỗi lần khoảng 6 g, có thể uống với ít rượu hâm ấm.

- Bài 3:

+ Thành phần: Hợp hoan bì 10g, Bạch liễm 10g.

+ Cách dùng: Đem sắc nước uống. Ngày uống 2 lần, mỗi lần khoảng 6 - 12 g.

Tài liệu tham khảo

1. Tác giả Bishan Huang và cộng sự, ngày đăng báo tháng 8 năm 2023. Molecular basis and mechanism of action of Albizia julibrissin in depression treatment and clinical application of its formulae, pmc.

2. Từ điển cây thuốc Việt Nam tập 1 (Xuất bản năm 2021).

3. Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam Tác giả Đỗ Tất Lợi.