Thiểu năng tuần hoàn não: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Thiểu năng tuần hoàn não là bệnh lý phổ biến thường gặp ở lứa tuổi trung niên và đang có xu hướng trẻ hóa, gây ảnh hưởng đến đến các hoạt động chức năng của não. Thiểu năng tuần hoàn não kéo dài sẽ gây ra những di chứng vô cùng nguy hiểm cho người bệnh.

Thiểu năng tuần hoàn não

Thiểu năng tuần hoàn não (hay còn gọi rối loạn tuần hoàn não) là tình trạng lượng máu lên não giảm, làm giảm sự cung cấp oxy và các chất dinh dưỡng nuôi não khiến cho tế bào thần kinh não thiếu năng lượng để hoạt động, từ đó ảnh hưởng tới các hoạt động chức năng của não.

Thiểu năng tuần hoàn não thường gặp ở người trung niên và cao tuổi, đặc biệt ở những người lao động trí óc. Hiện nay, với vô số yếu tố bất lợi cho sức khỏe của cuộc sống hiện đại như: ô nhiễm môi trường, lối sống mất cân bằng, tình trạng căng thẳng thần kinh, chế độ ăn uống không khoa học… thì bệnh cũng có thể xảy ra ở người trẻ tuổi tuy số lượng ít.

Thiểu năng tuần hoàn não ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh

Thiểu năng tuần hoàn não ở mức độ nhẹ gây chóng mặt, mất sức lực, suy giảm trí nhớ, kém tập trung và không khống chế được cảm xúc làm ảnh hưởng đến công việc, học tập và các mối quan hệ xã hội. Khi bệnh tiến triển nặng hơn, người bệnh sẽ nói lắp, bị mất trí nhớ, tâm thần không ổn định và có khả năng bị đột quỵ dẫn đến tàn tật hoặc tử vong.

Nguyên nhân gây bệnh

Theo các chuyên gia, nguyên nhân gây ra tình trạng thiểu năng tuần hoàn máu phổ biến nhất là:

Ảnh hưởng của bệnh lý xơ vữa động mạch khiến các mao mạch dẫn máu bị hẹp lại và làm chậm, tắc quá trình lưu thông máu. Đây cũng là nguyên nhân chính gây bệnh, chiếm tới khoảng 60 – 80% ca bệnh.
Mạch máu bị dị dạng hoặc viêm tắc động mạch.
Ảnh hưởng từ các chấn thương như thoát vị đĩa đệm tại cột sống cổ, thoái hóa đốt sống cổ,... khiến mạch máu bị chèn ép và hạn chế quá trình tuần hoàn máu lên não bộ.
Các chèn ép từ bên trong não bộ như u não, u dây thần kinh số 8 hay các bệnh lý thần kinh khác.
Người bệnh bị rối loạn về huyết áp.

Các cục máu đông là một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh lý

Ngày nay, giới trẻ có xu hướng bị thiểu năng tuần hoàn tại não nhiều hơn khi thuộc nhóm các đối tượng sau:

Người thường xuyên phải lao động trí óc, làm việc hoặc học tập với cường độ và áp lực cao, ngủ không đúng giờ và đủ giấc.
Người bị stress, căng thẳng kéo dài.
Người trẻ ít vận động, lười vận động khiến hệ mạch kém lưu thông.
Người bị béo phì, thừa cân.
Người trẻ có chế độ dinh dưỡng không hợp lý như ăn quá nhiều đồ dầu mỡ, đồ ngọt, thức ăn nhanh... làm tăng nguy cơ bị xơ vữa động mạch, hình thành các cục máu đông.

Người thường xuyên làm việc quá áp lực chính là đối tượng có nguy cơ mắc bệnh rất cao

Triệu chứng thiểu năng tuần hoàn não

Khi bị thiếu máu não nhất thời, người bệnh thường xuất hiện các triệu chứng điển hình sau:

Đau nhức đầu là triệu chứng điển hình cũng như xuất hiện sớm nhất của bệnh lý. Các cơn đau đầu thường có tính lan tỏa, đau co thắt hoặc tập trung ở vùng trán, gáy. Cảm giác đau đầu nhiều hơn khi phải suy nghĩ.
Chóng mặt đột ngột, gây khó khăn trong di chuyển, đi lại.
Người bệnh dễ bị hoa mắt, tối sầm mặt mày khi phải thay đổi tư thế đột ngột hoặc vận động mạnh.
Suy giảm trí nhớ, giảm nhận thức, dễ bị rối loạn cảm xúc hơn bình thường,...
Mất ngủ, khó ngủ kéo dài.
Người bệnh xuất hiện các cảm giác không thật như thường xuyên nghe thấy tiếng các tiếng ù bên tai.
Cơ thể luôn trong tình trạng mệt mỏi kéo dài không rõ nguyên nhân.
Mất khả năng tập trung trong trong quá trình học tập, làm việc,...

Điều trị bệnh thiểu năng tuần hoàn não kéo dài

Vì bệnh thiểu năng tuần hoàn não xảy ra do nhiều nguyên nhân nên khi người bệnh thấy cơ thể xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ thì cần đi khám và điều trị kịp thời. Thông thường, có 2 phương pháp điều trị chính như sau:

Điều trị thiểu năng tuần hoàn não bằng biện pháp nội khoa

Biện pháp nội khoa là sử dụng thuốc để điều trị bệnh thiểu năng tuần hoàn não. Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại thuốc chữa căn bệnh này, tùy vào nguyên nhân và tình trạng hiện tại của người bệnh mà sẽ được chẩn đoán và điều trị bằng các loại thuốc khác nhau:

Dùng các loại thuốc dạng uống và tiêm như: Betaserc, Sibelium, Tanganil,...
Dùng các loại thuốc cải thiện tuần hoàn não bằng các cơ chế khác nhau như cung cấp oxy, làm giãn mạch máu, tăng lưu thông mạch máu bằng các loại thuốc như: Stugeron, Piracetam, Duxil, ...

Điều trị thiểu năng tuần hoàn não bằng ngoại khoa

Đây là biện pháp được chỉ định cho người bệnh có biểu hiện tai biến mạch máu tạm thời, nguyên nhân do động mạch đốt sống thân nền hoặc bị xơ vữa động mạch cảnh trong:

Với người bị động mạch đốt sống thân nền: Cần được phẫu thuật lấy huyết khối, cắt bỏ quai bất thường của động mạch đốt sống, khai thông mạch giúp máu lưu thông dễ dàng.
Với người bị động mạch cảnh trong: Cần phẫu thuật khai thông động mạch bằng phương pháp ghép hoặc bắc cầu.

Phương pháp chữa thiểu năng tuần hoàn não bằng Đông Y

Trong Y học cổ truyền, không có bệnh danh thiểu năng tuần hoàn não nhưng những triệu chứng chính của bệnh như đau đầu, chóng mặt, ù tai, hoa mắt, rối loạn giấc ngủ (ngủ ít, ngủ không sâu giấc, ngủ mê, mất ngủ), suy giảm trí nhớ, mệt mỏi kéo dài... được mô tả trong các chứng "đầu thống", "thất miên", "huyền vững".

Chữa thiểu năng tuần hoàn não bằng đông y mang lại hiệu quả bất ngờ

Thuốc đông y

Chữa thiểu năng tuần hoàn não bằng Đông Y thường sử dụng các bài thuốc từ thảo dược, các liệu pháp truyền thống và một số cách khác để cân bằng năng lượng và lưu thông khí huyết trong cơ thể.

Các nghiên cứu dược lý hiện đại đã chỉ ra rằng cơ chế tác động của thuốc đông y là làm giãn nở mạch máu não, thúc đẩy thành lập tuần hoàn bàng hệ, tăng lưu lượng máu não, bảo vệ tế bào nội mô mạch máu và cải thiện khả năng biến dạng của hồng cầu khi đi trong các mao mạch não.

Hơn thế nữa, điều trị thiểu năng tuần hoàn não bằng đông y với các bài thuốc cổ truyền còn có tác dụng ức chế kết tập tiểu cầu, cải thiện tình trạng thiếu oxy não, loại bỏ các gốc tự do và ức chế hình thành huyết khối. Đây là nền tảng dẫn đến phản ứng ức chế quá trình tự chế của tế bào thần kinh, đồng thời có tác dụng chống viêm và chống oxy hóa. Từ đó, người bệnh thiểu năng tuần hoàn não trong đông y sẽ cải thiện triệu chứng là nhờ được thúc đẩy tuần hoàn máu của mô não do thiếu máu cục bộ, tăng cường khả năng dự trữ mạch máu và hồi phục chức năng nhận thức.

Massage và xoa bóp

Các phương pháp massage và xoa bóp tại các điểm cụ thể trên cơ thể có thể giúp kích thích lưu thông máu và năng lượng, từ đó giúp cải thiện hoạt động của não và giảm thiểu triệu chứng thiểu năng tuần hoàn máu não.

Châm cứu

Châm cứu là phương pháp sử dụng kim mỏng để đâm vào các điểm chính trên cơ thể, giúp cân bằng lưu thông năng lượng và khí huyết. Từ đó, bệnh nhân giảm căng thẳng, giảm đau và cải thiện lưu thông máu đến não.

Phòng ngừa thiểu năng tuần hoàn não

Tình trạng thiểu năng tuần hoàn khi kéo dài và không được điều trị kịp thời sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới cấu trúc, chức năng của não bộ, từ đó dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.

Các biến chứng của bệnh lý có thể kể đến như nhũn não, đột quỵ - tai biến, xuất huyết não, chết não,... nguy hiểm nhất là gây tử vong.

Do đó, để giảm nguy cơ mắc bệnh lý, đặc biệt là với giới trẻ, cần lưu ý tới các vấn đề sau:

Chế độ ăn uống khoa học

Hạn chế ăn đồ chứa nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh, thực phẩm chứa các chất bảo quản.
Sử dụng các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, giảm hàm lượng cholesterol.
Các thực phẩm giúp tăng lưu lượng máu lên não mà người bệnh nên sử dụng có thể kể đến như cá béo, rau xanh (súp lơ, rau cải bina,...), hải sản, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt, hoa quả mọng nước (cam, quýt, bưởi, dâu tây, việt quất), thị đỏ ( thịt cừu, thịt bò,...).

Chế độ nghỉ ngơi hợp lý

Nên có thời gian nghỉ ngơi tối thiểu là 10 phút khi thực hiện các công việc về trí óc liên tục trong 2 giờ đồng hồ.
Luyện tập thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe, hạn chế tình trạng thừa cân, béo phì. Tùy theo thể trạng sức khỏe mà bạn có thể lựa chọn cho mình các bài tập, môn thể thao phù hợp.
Hạn chế tình trạng căng thẳng, stress kéo dài. Thay vào đó, hãy cố gắng để cơ thể được thư giãn ở mức tốt nhất.
Không sử dụng điện thoại, máy tính, tivi liên tục trong thời gian dài.

Xây dựng chế độ nghỉ ngơi – tập thể dục thể thao là cần thiết với người bệnh

Chưa có phương pháp điều trị nào có thể làm đảo ngược hoàn toàn quá trình thoái hóa nhưng việc cải thiện môi trường sống, xây dựng đời sống tinh thần lạc quan, sinh hoạt điều độ, dinh dưỡng hợp lý và vận động đúng cách là cách tốt nhất trong phòng và chữa bệnh.

Bài viết tham khảo: YHCT, SKĐS, webmd.com, mayoclinic.org bvyhctnghean.vn