U tai là bệnh gì? Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và cách điều trị ù tai

Ù tai là triệu chứng mà ai cũng có thể gặp phải. Tình trạng này đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau, tuy nhiên ù tai không gây hại nhiều đến sức khỏe người gặp phải nhưng sẽ gây khó chịu trong sinh hoạt nếu gặp phải.

Tìm hiểu Ù tai là gì?

Ù tai là tiếng kêu không mong muốn có nguồn gốc từ chính hệ thống thính giác hoặc các cơ quan lân cận và thường không thể nghe được bởi người khác. Phần lớn ù tai là những tiếng kêu đơn âm, tuy nhiên có trường hợp tiếng ù có dạng là những âm phức như tiếng sóng biển, tiếng dế kêu, tiếng chuông reo hoặc tiếng hơi nước thoát qua chỗ hẹp.

Ù tai gây đau tai và khả năng nghe kém

Phân biệt ù tai với các âm thanh do ảo giác như tiếng nói trong tai, tiếng nhạc, thường là kết quả của của nhiễm độc thuốc, rối loạn tâm lý hoặc với tình trạng nghe tiếng nói, hơi thở của chính bệnh nhân do điếc dẫn truyền, vòi nhĩ dãn rộng Chứng ù tai không phải là một bệnh, đó là triệu chứng của một tình trạng tiềm ẩn, chẳng hạn như mất thính lực liên quan đến tuổi, chấn thương tai hoặc rối loạn hệ thống tuần hoàn.

Chứng ù tai không được xem là một bệnh, đây là một triệu chứng của một tình trạng tiềm ẩn, chẳng hạn như liên quan đến tuổi tác làm mất thính lực lực, hay do chấn thương tai hoặc rối loạn hệ thần kinh tuần hoàn và đây là tình trạng phổ biến trong cuộc sống.

Trong thực tế, chứng ù tai thường sẽ tồi tệ hơn theo tuổi tác, tuy nhiên không phải là không thể không cải thiện nếu như được điều trị. Tất cả các chứng ù tai đều có thể điều trị khỏi hoàn toàn nếu như điều trị kịp thời và đúng cách. Tuy nhiên, nếu chứng ù tai diễn ra trong nhiều năm, nhiều tháng thì nó sẽ ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của người bệnh, thường được gọi là chứng ù tai kéo dài.

Phân loại ù tai

Có hai loại ù tai là ù tai cơ học và ù tai khách quan.

Ù tai cơ học

Ù tai cơ học là tình trạng có âm thanh thực sự xuất phát từ trong tai hay các cơ quan lân cận. Bao gồm:

Ù tai chủ quan (hơn 99% các trường hợp): Tiếng ồn trong đầu hoặc tai mà chỉ bệnh nhân cảm nhận được. Thường bắt nguồn từ các phản ứng thần kinh và thính giác với việc mất thính giác hoặc do các tình trạng khác gây ra.
Ù tai khách quan (dưới 1% các trường hợp): Tiếng ồn trong đầu hoặc tai mà cả bệnh nhân và người khác có thể nghe được. Âm thanh thường được tạo ra bởi hoạt động bất thường của hệ tuần hoàn hoặc chuyển động cơ xương của cơ thể.

Ù tai thần kinh

Ù tai thần kinh có nguồn gốc thần kinh xuất phát từ hệ thống thính giác hoặc võ não thính giác. Bao gồm:

Ù tai có nguồn gốc từ thần kinh trung ương.
Ù tai có nguồn gốc từ thần kinh ngoại biên.

Chứng ù tai đến từ những nguyên nhân nào?

Ù tai là một tình trạng mà tất cả mọi người đều có thể gặp phải. Việc tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến ù tai rất quan trọng trong quá trình điều trị.

Những nguyên nhân ù tai thường gặp

Ù tai đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau và đây là một trong những triệu chứng của một số bệnh lý. Những nguyên nhân phổ biến gây nên tình trạng ù tai hiện nay:

Tác động của những tiếng ồn, tiếng động lớn lên thính giác một cách thường xuyên và trong thời gian dài có thể gây nên ù tai, chẳng hạn như việc sử dụng thiết bị âm thanh quá lớn khi nghe nhạc với thời gian dài, thậm chí tiếp xúc trong khoảng thời gian ngắn cũng gây nên tình trạng ù tai.
Tình trạng có quá nhiều ráy tai dẫn đến tắc nghẽn ống tai ngoài, bởi tác dụng của ráy tai chính là bảo vệ ống tai của bạn trước những tác nhân gây hại như bụi bẩn, vi khuẩn gây ảnh hưởng đến tai, đến khả năng nghe.
Sự thay đổi của phần xương cứng trong tai tác động đến cơ quan thính giác, gây nên chứng ù tai.

Tiếp xúc với tiếng ồn lớn là nguyên nhân dẫn đến ù tai

Nguyên nhân ù tai ít phổ biến hơn

Ngoài những nguyên nhân gây nên ù tai phổ biến, còn có một số nguyên nhân khác dẫn đến trình trạng ù tai, tuy nhiên những nguyên nhân thường ít gặp hơn. Tuy nhiên, nếu chứng ù tai của bạn đến từ những nguyên nhân này, bạn nên thăm khám và chữa trị kịp thời để tránh khỏi những biến chứng nguy hiểm.

Ù tai là một trong những dấu hiệu sớm để nhận biết bệnh Meniere.
Rối loạn TMJ: ù tai có thể xảy ra từ các vấn đề khớp thái dương, khu vực xương hàm dưới sọ hay khớp ở hai bên đầu trước tai gây nên tình trạng ù tai.
Các chấn thương gây ảnh hưởng đến chức năng nghe, đến dây thần kinh thính giác có thể dẫn đến hiện tượng ù tai, như chấn thương vùng đầu hay chấn thương vùng cổ.
Sự phát triển của u thần kinh âm thanh sẽ ảnh hưởng đến cơ quan thính giác, có thể gây mất cân bằng trong thính giác, dẫn đến ù tai.
Chức năng ống Eustachian bị rối loạn, đây là ống nối giữa cổ họng và tai giữa, được mở rộng mọi lúc, nếu chức năng ống này bị rối loạn sẽ gây nên tình trạng ù tai.

Chứng ù tai đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau

Đây là một số nguyên nhân dẫn đến ù tai, những nguyên nhân này rất ít gặp, tuy nhiên nếu gặp phải tình trạng này bạn đi thăm khác để phát hiện bệnh liên quan đến triệu chứng để có thể điều trị và chữa khỏi kịp thời.

Triệu chứng bệnh Ù tai

Ù tai liên quan đến cảm giác của âm thanh nghe khi không có âm thanh bên ngoài. Các triệu chứng ù tai có thể bao gồm các loại tiếng ồn ào trong tai của bạn. Trong một số trường hợp, âm thanh có thể lớn đến mức có thể cản trở khả năng tập trung hoặc nghe âm thanh bên ngoài. Ù tai có thể có mặt mọi lúc, hoặc nó có thể đến và đi. Có hai loại ù tai: ù tai chủ quan và ù tai khách quan

Ù tai chủ quan là ù tai chỉ bạn có thể nghe. Đây là loại ù tai phổ biến nhất. Nó có thể được gây ra bởi các vấn đề về tai ở tai ngoài, giữa hoặc bên trong của bạn. Nó cũng có thể được gây ra bởi các vấn đề với dây thần kinh thính giác ảnh hưởng đến tín hiệu thần kinh là âm thanh.
Ù tai khách quan là ù tai bác sĩ của bạn có thể nghe thấy khi khám. Loại ù tai hiếm gặp này có thể do vấn đề về mạch máu, tình trạng xương tai giữa hoặc co thắt cơ bắp.

Các biện pháp chẩn đoán bệnh Ù tai

Chẩn đoán ù tai dựa vào nhiều yếu tố, khai thác kỹ triệu chứng cơ năng:

Khám lâm sàng: khám lâm sàng tai - thần kinh toàn diện kết hợp với đánh giá chức năng tai.

Thời gian khởi phát ù tai, tuổi, kiểu tiến triển của ù tai, tiền sử gia đình và các triệu chứng nghe và tiền đình kèm theo (nghe kém, đầy tai, chóng mặt).
Tính chất ù tai: vị trí (trong đầu, một bên, hai bên), cao độ, âm đơn hay âm phức, kiểu tiếng ù (đều đều, theo nhịp mạch, tiếng click, tiếng thổi), cường độ, mức độ gây khó chịu, ảnh hưởng của môi trường, liên tục hay ngắt quãng.
Các triệu chứng kèm theo: chảy tai, chấn thương đầu, tiếp xúc với tiếng ồn, sử dụng thuốc độc với tai.
Nội soi tai mũi họng: đánh giá các đặc điểm giải phẫu và phát hiện các bệnh lý ở tai ngoài, tai giữa, mũi xoang, họng và thanh quản.

Chẩn đoán hình ảnh: chụp cắt lớp vi tính sọ não, chụp cộng hưởng từ, chụp mạch não đồ tìm một số nguyên nhân gây ra chứng ù tai.

Nội soi tai để phát hiện các bệnh lý ở tai ngoài, tai giữa

Các biện pháp điều trị bệnh Ù tai

Tùy tình trạng bệnh mà có phương pháp điều trị khác nhau, điều trị bao gồm:

Điều trị nội khoa

Nhiều phương thức điều trị nội khoa đã được đề xuất để điều trị ù tai, có thể phân làm hai loại chính: các thuốc cắt đứt các cơ chế bệnh sinh tạo nên tiếng ù và các loại thuốc giúp bệnh nhân giảm đi sự khó chịu đối với tiếng ù.
Các thuốc tăng tuần hoàn ốc tai và hệ thần kinh trung ương, các thuốc giãn cơ trơn, các vitamin...
Các thuốc kháng histamin và thuốc giảm phù nề trong các trường hợp nghi ngờ nguyên nhân ù tai do rối loạn chức năng vòi.
Các thuốc an thần, magnesi sulfat, barbiturate, meprobamate được sử dụng để giảm các ức chế trên hệ lưới của hệ thần kinh trung ương.
Các dẫn xuất của para-aminobenzoic acid (như procain) và nhóm amino acrylamide (như lidocaine, lignocaine) cũng có thể được sử dụng đường tĩnh mạch để làm giảm độ nhạy cảm của các mô dẫn truyền thần kinh.
Thuốc chống trầm cảm ba vòng, như amitriptyline và nortriptyline, đã được sử dụng với một số thành công. Tuy nhiên, những loại thuốc này thường chỉ được sử dụng cho chứng ù tai nghiêm trọng, vì chúng có thể gây ra tác dụng phụ phiền hà, bao gồm khô miệng, mờ mắt, táo bón và các vấn đề về tim.
Tránh các chất kích thích có thể. Giảm tiếp xúc với những thứ có thể làm cho chứng ù tai của bạn tồi tệ hơn. Ví dụ phổ biến bao gồm tiếng ồn lớn, caffeine và nicotine.
Loại bỏ ráy tai, ngừng thuốc nếu thuốc đó có thể gây nên chứng ù tai,...

Điều trị ngoại khoa

Phẫu thuật loại bỏ các nguyên nhân gây ù tai là các khối choán chỗ trong góc cầu tiểu não, u tân sinh của thùy thái dương hoặc các ù tai đi kèm với điếc dẫn truyền.
Các phẫu thuật giảm áp tai túi nội dịch, dùng nhiệt để hủy ống bán khuyên ngoài, dùng muối đặt vào cửa sổ tròn, phẫu thuật cắt hạch sao để điều trị các trường hợp ù tai do Ménière.
Phẫu thuật khoét mê nhĩ và phẫu thuật điều trị ù tai chóng mặt cắt dây thần kinh tiền đình chỉ được áp dụng để điều trị ù tai trên các bệnh nhân điếc tiếp nhận hoàn toàn tai cùng bên.

Phẫu thuật loại bỏ các nguyên nhân gây ù tai

Điều trị ù tai bằng y học cổ truyền

Triệu chứng và nguyên nhân ù tai theo y học cổ truyền:

Chứng ù tai xảy ra khi đầu dây thần kinh của tai trong bị tổn thương, không nhận đúng tín hiệu, âm thanh của môi trường bên ngoài, do đó, tạo ra những tiếng kêu bất thường và kèm theo tình trạng mất thính lực. Một số biểu hiện ù tai:

Do Huyết ứ: Tai ù, nghe tiếng ù cao, nhọn, đầu lưỡi có điểm ứ huyết, kinh nguyệt bế.
Do Can hỏa: Đầu đau, mắt đỏ, miệng đắng, khô họng, phiền táo, lúc tức giận thì tai càng ù hơn, táo bón, rêu lưỡi vàng.
Do Đờm hỏa: Ngực đầy, có đờm nhiều, táo bón, tiểu khó, rêu lưỡi vàng bệu.
Do Thận hư: Thường gặp ở người lớn tuổi, người sức khoẻ yếu. Tai ù tiếng nhỏ nhưng rõ, kèm đau lưng mỏi gối, hai chân yếu, di tinh, tiểu nhiều.
Do Khí hư: Tai ù, chân tay mỏi mệt, ăn ít, hơi thở ngắn, tiêu chảy.

Điều trị ù tai bằng y học cổ truyền có những phương pháp sau:

Chữa ù tai bằng thuốc Đông y

Bài thuốc số 1

Áp dụng cho tình trạng ù tai ở người có tuổi, thể chất gầy nóng, bệnh phát từ từ, khi mệt mỏi bệnh tăng do “thận âm hư” thì dùng bài thuốc “Kỷ cúc địa hoàng hoàn gia vị”.

Chuẩn bị: Thục địa 20g, hoài sơn 18g, đơn bì 16g, sơn thù 14g, phục linh 10g, trạch tả 8g, cẩu kỷ 12g, cúc hoa 12g, cát căn 20g.

Cách thực hiện: Sắc tất cả các vị thuốc, uống ngày 1 thang... Thuốc giúp tư thận dưỡng can, trị ù tai hoa mắt chóng mặt do thận âm hư.

Bài thuốc số 2

Áp dụng cho bệnh nhân bị ù tai kèm đau lưng mỏi gối, mệt mỏi chân không ấm do “thận dương hư” thì dùng bài “Thận khí hoàn”

Chuẩn bị: thục địa 20g, sơn dược 18g, đơn bì 16g, sơn thù 14g, phục linh 10g, trạch tả 8g, phụ tử 6g, 12g mỗi vị gồm quế chi, thỏ ty tử, tỏa dương, ngưu tất, đỗ trọng 14g.

Cách thực hiện: Sắc tất cả vị thuốc, uống ngày 1 thang hoặc có thể làm thành hoàn uống. Bài thuốc giúp ôn bổ thận dương, trị các chứng ù tai, đau nặng tai, đau lưng mỏi gối, đi tiểu không kiểm soát.

Phương pháp châm cứu chữa ù tai

Phương pháp châm cứu chữa ù tai thường áp dụng đối với các trường hợp xuất hiện triệu chứng ù tai. Bên cạnh đó, châm cứu chữa ù tai còn chống chỉ định đối với các trường hợp như sốt cao kéo dài, cơ thể bị mất nước, mất máu, bệnh nhân mắc các bệnh lý nhiễm trùng, ngoại khoa, suy tim nặng…

Chỉ định: Các trường hợp có triệu chứng ù tai.
Chống chỉ định: Các trường hợp sau không nên châm cứu như: sốt cao, kéo dài, mất nước, mất máu nặng, các bệnh lý ngoại khoa, nhiễm trùng, suy tim nặng…

Cách châm cứu chữa ù tai:

Châm tả: Nhĩ môn, thính cung, thính hội, ế phong, phong trì, bách hội, ngoại quan, chi câu, hợp cốc.
Châm bổ: Thái khê, thận du.
Nếu như có Can Đởm hỏa vượng: Hành gian, gia Khâu Khư, Thái Xung…
Nhĩ châm: Châm vào các vùng trên tai: Thần môn, Tâm, Não, Thận,…

Để tăng hiệu quả điều trị bệnh, người bị ù tai có thể áp dụng thêm những liệu pháp khác như ôn châm, điện châm… Thời gian lưu kim trong mỗi lần nên kéo dài khoảng 30 phút / ngày và nên kéo dài trong 10 đến 15 ngày.

Xoa bóp bấm huyệt chữa ù tai

Có thể chữa ù tai bằng xoa bóp, bấm huyệt

Xoa bóp bấm huyệt cũng mang lại hiệu quả cao đối với căn bệnh ù tai. Thông qua việc tác dụng vào huyệt vị mà việc xoa bóp sẽ tăng khả năng thông kinh lạc, kích thích, tăng khả năng lưu thông máu và giảm đau…

Thực hiện những thủ thuật miết, xoa, xát, lăn, day tại vùng đầu, nhất là tại vùng tai và các khu lân cận.
Day bấm huyệt vị tương tự giống như khi châm cứu.
Mỗi lần thực hiện nên kéo dài từ 20 đến 30 phút / ngày với liệu trình kéo dài từ 15 đến 30 ngày.
Tuy nhiên, tuyệt đối không thực hiện phương pháp này ở trên vùng da bị bệnh và lở loét hoặc có các dấu hiệu của bệnh ngoại khoa, cấp cứu…

Điều trị khác

Tạo ra môi trường âm thanh như máy ồn trắng. Những thiết bị này, tạo ra âm thanh môi trường mô phỏng như mưa rơi hoặc sóng biển, thường là một phương pháp điều trị hiệu quả cho chứng ù tai, có thể giúp che đi tiếng ồn bên trong vào ban đêm.
Trợ thính. Đây có thể đặc biệt hữu ích nếu bạn có vấn đề về thính giác cũng như ù tai.
Điều trị thần kinh bằng cách sử dụng kích thích từ xuyên sọ (TMS) là một liệu pháp không gây đau đớn, không xâm lấn đã thành công trong việc giảm các triệu chứng ù tai cho một số người. Hiện tại, TMS được sử dụng phổ biến hơn ở châu Âu và trong một số thử nghiệm ở Mỹ Người ta vẫn phải xác định bệnh nhân nào có thể hưởng lợi từ các phương pháp điều trị như vậy.

Cần phải làm gì nếu gặp tình trạng ù tai?

Chứng ù tai không nguy hiểm, tuy nhiên đây có thể là triệu chứng của một căn bệnh nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe nếu không được điều trị kịp thời, thậm chí là xảy ra những hậu quả xấu. Do đó, chúng ta cần có những biện pháp nhằm phòng ngừa tình trạng ù tai và xử lý kịp thời nếu gặp phải tình trạng này.

Những việc nên làm khi phát hiện bị ù tai

Đến phòng khám, bệnh viện thăm khám sức khỏe nhằm phát hiện ra nguyên nhân gây nên chứng ù tai nhằm phát hiện và điều trị kịp thời các căn bệnh liên quan nhằm đảm bảo có thể điều trị hoàn toàn, tránh những tình trạng và biến chứng nghiêm trọng không thể khắc phục được.
Trong giai đoạn khi biết bản thân bị ù tai đến khi thăm khám bác sĩ, nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa ù tai, điều này sẽ tránh trường hợp chứng ù tai trở nên nặng hơn dẫn đến những ảnh hưởng không tốt đến thính giác.
Thường xuyên tập thể dục và có chế ăn uống hợp lý, tránh ảnh hưởng đến tai và các bộ phận khác gây ảnh hưởng đến thính giác.

Thăm khám bác sĩ kịp thời nếu phát hiện bị ù tai

Biện pháp phòng ngừa ù tai

Để phòng ngừa tình trạng ù tai xuất hiện với mình, cần có những biện pháp nhằm phòng ngừa ù tai. Vậy chúng ta nên làm thế nào để phòng ngừa chứng ù tai xảy ra hay ngăn chặn tình trạng ù tai nặng hơn?

Sử dụng dụng cụ bảo vệ thính giác: nếu như bạn tiếp xúc với những âm thanh lớn có thể gây ảnh hưởng đến dây thần kinh tai, sẽ gây đến tình trạng ù tai hay thậm chí là mất tính lực. Tình trạng ù tai sẽ gặp nhiều ở những đối tượng làm việc ở môi trường có nhiều tiếng ồn, đặc biệt là tần số tiếng ồn cao tác động liên tục đến cơ quan thính giác. Việc sử dụng dụng cụ bảo vệ thính giác sẽ khắc phục được tình trạng này.
Giảm âm lượng: có thể ngăn ngừa được tình trạng ù tai nếu như hình thành thói quen nghe nhạc với âm lượng nhỏ, bởi vì âm thanh lớn sẽ là tác nhân gây hại đến thính giác, gây nên chứng ù tai hay nghiêm trọng hơn là mất thính giác.
Thực hiện chế độ sinh hoạt hàng ngày bằng việc tập thể dục thường xuyên cùng với chế độ ăn điều độ, lối sống đúng đắn không chỉ bảo vệ sức khỏe mà còn giữ sự ổn định cho mạch máu, hạn chế được tình trạng ù tai.